• 05 Mart 2023
  • Serkan ARIKAN

Kompresör ve Çeşitleri Nedir?

Kompresörün işlevi, evaporatördeki basıncı düşük tutmak amacıyla buhar hale geçen soğutkanı çekmek ve buhar haldeki soğutkanın basıncını doğal bir sıcaklıkta kolaylıkla yoğunlaşabileceği bir basınca kadar sıkıştırma yaparak yükseltmektir.

Pistonlu Kompresörler

Pistonlu kompresörlerde, silindir içindeki pistonun aşağı ve yukarı hareketi ile kompresörün emme ve sıkıştırma işlevi gerçekleşir. Kompresör içinde bulunan biyelin bir ucu krank miline ve diğer ucu piston pimi aracılığı ile pistona bağlanmıştır. Krank milinin hareketi biyel yardımı ile pistonlara iletilir. Böylece pistonlar emme ve sıkıştırma işlevini sağlarlar.

Rotary (Dönel) Kompresörler

Dönel kompresörler, pistonlu tip kompresörde olduğu gibi piston çalışması yerine dönel ya da devir daim eden bir hareketle çalışır. Dönel kompresörler, bir silindir içinde dönmekte olan eksantrik bir rotor ile emme ve basma odalarını birbirinden ayıran yaylı bir paletten oluşmaktadır. Bu palet, kayar (dönel) palet tipi ve sabit palet tipi olmak üzere iki çeşittir. Yapısı pistonlu kompresöre göre daha basittir ve daha az parçadan oluşur.

Twin (Çift) Rotary Kompresör

Yeni kompresörlerimizde sürtünme kayıplarının minimuma indirilebilmesi için rotorun ağırlık merkezi, manyetik alanın altına çekilmiştir. Bu sayede sürtünme kaybı düşürülerek enerji tüketimi minimize edilmiştir. Ayrıca kullanılan mıknatısların yüzey alanı büyütülmüş ve Piston kolu Piston Rotor Dönel parça Rotor Stator 13 verimlilik bir kat daha arttırılmıştır. Basma hattının ana şafta yaklaştırılmış olması ve emme-basma hatları arasındaki bıçağın inceltilmesi de verimlilikte ciddi artışlara ulaşmamızı sağlamıştır. İki ayrı Rotary sistemin birleşmesinden meydana gelmiştir. Rotary kompresöre göre %30 daha verimlidir.

Scroll (Salyangoz) Kompresörler

Scroll tip kompresörlerde, rotary ve pistonlu tip kompresörlerde olduğu gibi bir manyetik devre yardımıyla biri sabit diğeri hareketli olan scroll (salyangoz) malzemeyi merkezkaç olarak döndürmek suretiyle gazın sıkıştırılması sağlanır. Scroll kompresörün tork değişimi küçüktür, çünkü sabit scroll ile hareketli scroll’un kombinasyonu gazı yavaşça sıkıştırır. Scroll’un çevresinden emilen gaz ortadaki çıkış noktasına kadar yavaşça sıkıştırılarak basıncı artırılır. Diğer bir özellik ise gaz kaçağının, bölümler arası basınç farkının düşük olması nedeniyle azalmış olmasıdır. Bunun yanında scrollar arası kayma hızının düşmesi nedeniyle verimlilik artmıştır. Scroll kompresör, basitliği nedeniyle pistonlu kompresörün yarısı kadar parça sayısına sahiptir ve kullanılan hacim % 40 oranında azalmıştır.

Scroll kompresör hareketli scrollun eksen kaçıklığını değiştirebilen mekanizmaya sahiptir. Scrollun ucundan ve yanlarından gaz kaçışı bu şekilde engellenmiştir. Diğer tip kompresörlere göre %10 verimlilik artışı sağlanmıştır. Yapının içerisindeki düşük basınç, sağlamlığı ve dayanaklığını artırmıştır. Motorun sarım sıcaklığının düşük olması, daha kolay çalışmaya başlaması, sıvının sıkışmasının zorluğu, düşük kayma sıcaklığı ve diğer nedenler dayanıklılığı artırmıştır. İçerisinde hazır bulunan iki adet by-pass vanasının simetrik yerleştirilmesi ile kompresörün basınç bölümleri arasındaki dengesizlik önlenmiştir. Kompresörün en üst bölümü boşaltım hacmi olarak kullanılır, boşaltımın darbeli olmamasını sağlar.

DD Scroll Kompresör

Bu teknoloji digital scroll kompresör içerir. Kompresörler soğutucu gaz debisini ihtiyaca göre ayarlamaktadır. Bir adet sabit, bir adette hareketli scroll yatak vardır. Kompresör içindeki boru mesafesi minimuma indirildiğinden, verimleri yüksektir.

PMW selonoid vana ile ihtiyaç duyduğu kapasiteye göre soğutucu gaz akışkan miktarı ayarlanır. Düşük yüklerde daha az enerji sarfiyatı sağlayan teknolojisi ile arzu edilen sıcaklık sabit tutulur ve konfor sağlanır. Dijital Scroll sistemi elektromanyetik etki oluşturmaz, çünkü kompresörün yüklenmesi ya da boşaltımı yalnız mekanik hareketlerden oluşur.

İnverter AC Kompresör

AC kompresör motoru 3 fazlıdır. İnverter PCB’den elde edilen gerilim stator sargılarına uygulanarak döner manyetik alan oluşturulur. Manyetik alandan etkilenen rotor mıknatıslanır. Oluşan döner manyetik alan, aynı kutuplu manyetik alanların birbirini itmesi, zıt kutupların birbirlerini çekmesi ilkesine dayanarak rotoru çevirir. Kompresör dönme hızı PWM dalga çıkış şekline göre değişebilir.

İnverter DC Kompresör

DC kompresör rotoru kalıcı mıknatıstan yapılmıştır. PAM-PWM kontrol tarafından Stator sargılarına voltaj uygulanarak döner manyetik alan oluşturur. Stator, döner manyetik alanın dönüş yönünde, rotor manyetik alanını iterek ve çekerek rotoru döndürür. Kalıcı mıknatıs özelliğinden dolayı kayma olmadığından verimlilik iyidir. Motor frekansı ölçü aleti ile ölçülürken, 4 kutuplu daimi mıknatıs kullanıldığında dönme hızı iki katı olarak ölçülür.

İnverter Kompresör Avantajları

Elektrik motorunun kalkışı veya yıldız-üçgen kalkışı sırasında, yıldız periyodunda çekilen aşırı akım ve buna bağlı tüm elektromekanik kayıp ve riskler, inverterli uygulamanın yumuşak kalkış ve duruş imkânı ile giderilmiş olur. Kompresör ekipmanının verimli kullanım ömrü uzar. Sistemin o andaki ihtiyacı ne kadarsa kompresör sadece o kadarını üretir ve sadece o kadar enerji kullanır. Özetle sadece ihtiyacınız kadar enerji (para) harcanır. Standart kompresörlerde kullanılan motorlar çalışırken aktif gücün yanında kompanze edilmesi gereken reaktif güç ile de kaynakları tüketmeye devam ederler. İnverter ise elektrik hattınıza motorun cos değerini yansıtmaz. İşletmelerde kurulu gücün ortalama %40 ını elektrik motorlarının kullandığını da düşünürsek; inverter sayesinde; parasını ödediğiniz reaktif güç bedeli azalır. Sistem kendini hızla geri öder.